BAFRA’NIN MAHALLİ SANATLARI

BAFRA’NIN MAHALLİ SANATLARI

·        HALI DOKUMACILIĞI

       Halı dokumacılığı bilhassa İlçe Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğünün planlı-programlı çalışmalarıyla geliştirilmiş ve yaygınlaştırılmıştır. En değerlisi Hereke tipi olanlardır. Çünkü Hereke halıları hem daha yüksek fiyatla alıcı bulmakta, hem de genellikle yurt dışına satılmaktadır.           Halı dokumacılığı devletçe desteklenmekte ve orman köylerindeki yurttaşlara bu sahada faizsiz, vadeli krediler verilmektedir.

Halı dokumacılığında kullanılan malzemeler:

       1. Takım tezgâhı

       2. Yün ipi

       3. Desen örneği

       4. Kirkit

       5. Makas

       6. Atkılık, çözgülük ipler

       Halının dokunması: önce ahşap tezgâh teraziye alınarak kurulur. Sonra tezgâha çözgü ipleri sarılır. Yün ipleriyle desene bakılarak çözgülük üzerine düz veya tersi ilmek atılır. Desene göre sıra sıra dokunur. Her sıra bittiğinde kirkitle makas vurularak desene göre halının oturtulması sağlanır.

      

2-ÇORAP ÖRÜCÜLÜĞÜ

Kullanılan Malzemeler :

       1.Yün

       2. Öreke

       3. Hazır boya, tuz, şap, su

       4. Beş mil,

Çorap örücülüğünün açıklanması:

       Çorapa iki yerden başlanır.

       1. Boğazdan

       2. Burundan

       Burundan başlanan çorap, ilkbaharda genç haline getirilir. On iki tek ilmekle başlanır. Altışarlık iki tek mile bölünür, ondan sonra tekrar ikiye bölünür (3 ilmek 4 mil) dört yerden artırılır. Biraz artırdıktan sonra isteğe göre örnek konulur. Topuğa kadar dokunur. Topuk çeşitleri vardır. (Trabzon ve Doğu Topuğu) boğaza kadar uzatılır iplik boyalar, kökboyaları, toz boyalar, soğan kabuğundan tuz şap.

       Kök boyaları toplanır kurutulur dövülür, kaynatılır yünü ıslatılıp bastırılır, bir gece boyada bekletilir soğuk suya konulur.

3-HASIR ÖRÜCÜLÜĞÜ

Hasır örücülüğünde kullanılan malzemeler:

       1. Saz

       2. Kındıra

       3. Kamış

       4. Hasır düzeni

       5. Tarak

Hasır Örücülüğü:

       İstenilen ebatta tahtadan tezgâh hazırlanır. Tezgâhın bir ucundaki ağaca kındıra bağlanır. Tarağın baştaki gözünden iki tane geçirilerek tezgâhın karşı tarafındaki ağaca dolanır. Tekrar geri dönülüp tarağın her gözünden bir defa kındıra geçirilerek karşı tarafa dolanır. Bu şekilde kındıralar boy iplik olarak hazır dokumaya hazırlanır.        Akşamdan ıslatılmış kamışlar bir kamışın kalın ve diğer kamışın ince ucu bir araya getirilip iki alt iki üst geçirilerek baş kısımlar içine katlanıp tarak ile sıkıştırılır. İkinci sırada birinci sıranın bittiği yerden alt kındıralar üst üste kındıralar alta gelecek şekilde örülmeye devam edilir. Bu şekilde istenilen tarafta hasır dokunduktan sonra, tezgâhtaki kındıraların uçları kesilip tarak çıkarılıp kındıralar birbirine düğüm atılarak bağlanır.

4-KİLİM DOKUMACILIĞI

Kullanılan malzemeler:

       1. Tezgâh.

       2. Yün

       3. Boya

       4. Tarak

Kilim Dokumacılığının açıklanması:

       Hazırlanan tezgâhta atkı iplikleri atılır. Üzerine örülecek desenine göre renkli çözgü iplikleri atılır. Sıra bitince tarakla sıkıştırılır. Bu şekilde istenilen uzunlukta ve desende kilim dokunur.

5-ZEMBİL ÖRÜCÜLÜĞÜ

Zembil örücülüğünde kullanılan araç ve gereçler:

       1. Kurutulmuş mısır koçanı yaprakları,

       2. İğne,

       3. Hazır kumaş boyası veya tabii boyalar,

       4. Sazdan örülmüş kındıra

Zembil Örücülüğünün yapılışı,kullanılan malzemeler:

       a) Saz: Sulak yerlerde bataklıklarda kendiliğinden yetişen 1,5-2 m. boyunda 0,5 cm. kalınlığında bir bitkidir. Hasır ve zembil örücülüğünde kullanılır.

       b)  Kındıra: Saz bir gün öncesinden yumuşatılır.

       4 veya altı telin uçları bir araya getirilerek düğüm atılır. Sayısına göre teller ikiye ayrılarak avuç içerisinde bükülerek yapılacak işin büyüklüğüne göre hazırlanır.

       c) Mısır koçanı yaprakları: Mısırın ara dış yapraklarıdır.

       d)  İğne: 50 Cm. uzunluğunda çelik tel alınıp ortadan ikiye katlanıp katlanan tarafından mısır koçanı yaprağı geçirilecek kadar bir boşluk bırakılıp uçları bükülür.

       e)1. Kumaş boyalar,

       2. Tabii boyalar,

       a) Soğan kabuğu boyası: Kurumuş soğan kaplarının kaynatılmasından elde edilir.

       b) Cevizden yapılan boya: Cevizin yeşil kabukları çıkarılıp dövülerek kaynatılarak hazırlanır.

Desen Örneği:

       Boyanmış koçan yaprakları zembil örülürken sıralar halinde veya istenilen şekilde renklendirilebilir. Belirli bir desen örneği yoktur.

Zembil örücülüğünün açıklanması:

       Mısır koçanı yaprakları ıslatılıp yumuşatılır. Bir mısır koçanı yaprağı boyuna 3 eşit parçaya bölünüp kındıra üzerine muntazam sıkıştırılarak sağdan sola sarılır. 8-10 cm. sarıldıktan sonra sarılan kısım içe bükülür. İlk örülen kısım ortadan sarılarak çevrilerek istenilen şekilde örülür.

       Koçan bittiği yerde iğne ile geçirilir. Boyanmış mısır koçan yapraklarından aralara desen konulur.

       Son yıllarda İlçe Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğünün planlı, programlı kurs çalışmaları ile Zembil Örücülüğü Ülke genelinde tanıtılmış, üretiminin yaygınlaşması için faaliyetler düzenlenmiştir. Bu konuda proje çalışmaları, üretim, istihdam ve pazarlama ile ilgili faaliyetler devam etmektedir. Önümüzdeki yıllarda İlçenin önemli ekonomik kaynaklarından birisi olması hedeflenmektedir.